Sau đó chú ý đến các vị trí của từ xem nó được dùng với nghĩa nào, và dựa vào ngữ cảnh để tìm ra nguyên nhân của sự chuyển đổi sắc thái ý nghĩa. Hy vọng độc giả nào quán triệt những quan điểm này, anh ta sẽ không bị cảm xúc hay định kiến chi phối. Lúc này, nỗ lực đầu tiên của chúng ta là phải xác định các từ được dùng.
Đôi khi phải mất hàng năm với nhiều lần đọc đi đọc lại mới tìm thấy. Đó là một nhận định rất vô tư, nhưng bạn cần nhớ nó. Chúng tôi đã tiến hành nghiên cứu khá sâu về vấn đề này (Chú thích: Kết quả của những nghiên cứu này được xuất bản trong cuốn The Idea of Progress, New York: Praeger, 1967.
Chúng đều là sách chuyên đề. Bạn sẽ chọn những cuốn nào? Điều đó không có nghĩa là tiếp tục việc đọc theo cách đọc phân tích.
Tuy nhiên, một giả thiết phổ biến, thậm chí là một giả thiết mang tính triết học cũng còn nhiều hạn chế. Ông đã học thầy mình trong suốt 20 năm. Có một điều chắc chắn là không phải từ nào tác giả sử dụng cũng đều quan trọng.
Ví dụ, niềm vui thích cực độ của nhiều thế hệ học sinh trung học khi đọc kịch của Shakespeare bị tiêu tan khi họ buộc phải tra từ điển tất cả các từ vựng mới, và học hết các chú thích uyên thâm. Những thông tin này được cung cấp bởi các nghiên cứu sau đó. Đọc phân tích thường chậm hơn nhiều so với đọc kiểm soát, nhưng ngay cả khi bạn đọc theo kiểu phân tích, bạn cũng không nên đọc toàn bộ cuốn sách với cùng một tốc độ.
Nhưng với người biết cách đọc, họ sẽ thực hiện dàn ý đó như một thói quen tự nhiên và dễ dàng. Tiếp cận đúng cách là như thế nào? Câu trả lời nằm trong một quy tắc đọc quan trọng và hữu ích mà chúng ta thường bỏ qua. Một độc giả nếu chỉ đồng ý với một phần của cuốn sách có thể do dự khi phải nhận xét về tính hoàn chỉnh của tác phẩm.
Để kiến thức mang tính thực tế, chúng ta phải biết chuyển chúng thành nguyên tắc hoạt động, từ việc biết đó là trường hợp nào sang việc biết phải làm gì để đạt được mục tiêu trong trường hợp đó. Mặc dù câu trên có vẻ rất phức tạp nhưng về mặt ngữ pháp, đây là một câu đơn. Khi bạn thống nhất được thuật ngữ với tác giả, tìm ra những nhận định và lập luận chủ chốt, xác định được cách giải quyết vấn đề của tác giả, bạn sẽ biết tác giả viết về điều gì.
Sách của Whitehead dù không đi sâu vào những phần nhỏ khó hiểu của chủ đề nhưng lại nói rất hùng hồn về các nguyên tắc suy luận toán học. Chúng ta đọc các tạp chí xuất bản định kỳ để thâu tóm được các tin tức và sự kiện đang diễn ra. Điều này giải thích tại sao quy tắc 5 của phương pháp đọc phân tích liên quan đến từ vựng và thuật ngữ, trong khi quy tắc 6 mà chúng tôi sắp đề cập lại liên quan đến câu và mệnh đề.
Hãy để trí óc của bạn hoạt động trong quá trình đọc sách. Thậm chí rắc rối nằm ngay trong những từ như triết học và khoa học vì chúng vốn được sử dụng rất đa dạng. Euclid mặc định rằng bạn hiểu chính xác tất cả các từ khác trong câu.
Hầu hết, chúng ta không quen làm việc này. Chúng ta thường nói tới phương pháp đọc các loại sách khó hiểu và giới hạn ở một số chủ đề nào đó, nhưng ở đây, chúng tôi không đề cập phương pháp này vì hai lý do. Nếu không thì có thể tác giả đã nêu ra trong phần giới thiệu đầu sách.