Tự do cá nhân ăn nói, xê dịch của họ bị giam lại như nhốt tù. Kể cả những bạn trai tự nhiên bên ngoài coi khiêm nhu đều sánh với bạn gái có cái gì cứng cỏi hơn. Lòng bạn trai tự nhiên đã phức tạp rồi, mà khi họ muốn che giấu, muốn lừa bịp nữa thì người nhẹ dạ không khó gì để bị gạt.
đến lúc họ lập gia đình, họ cưới bà vợ thiệt ai có lương tri thẩm mỹ đều cho là đáng thương hại quá. Họ nghe tâm hồn họ trống rỗng như sa mạc, ước muốn cái gì cao cả. Nhiều em gái bị họ chê là liễu bồ, hiểu đúng nghĩa của tiếng.
Nó bắt ấn những chỗ yếu của con người để bủa lưới tội lỗi. Hễ thấy ai không tin là họ bất mãn, thấy ai phòng họ chỉ trích. Tất cả của trần thế đều làm khổ con người: chưa được thì khổ, bôn ba tìm kiếm được rồi thì khổ lo lắng bảo tồn, rủi mất thì khổ hối tiếc, tìm lại được một thời gian thì khổ nhàm chán.
Dưới đây tôi sẽ nói rõ. Người cha nhiều khi cứng cỏi, khô lạc không thuyết dụ họ được, chớ bà mẹ chân thành, dịu ngọt có thể đi sâu tận cung tương tâm hồn họ. Bản năng nầy hiện rõ trong những nghĩa cử của họ.
Có dè đâu cõi lòng bạn trai nào cũng mang nặng bầu tâm sự cần được am hiểu dẫn dắt. Nhiều người ta tưởng là vô tư lắm, lôi thôi lắm. Ơû đây tôi bất đồng ý kiến hẳn với một số nhà giáo dục duy vật chủ trương lương tâm là một mớ công thức lễ giáo mà xã hội nhồi nhét vào đầu óc con người, trong đó có bạn trai.
Bây giờ muốn hấp dẫn họ phải nói A Lịch Sơn đại đế, Nã Phá Luân, Nguyễn Huệ, Nguyễn Du, Ssakespeare, Bossuet, Abraham Lincoln, Charlot v. Họ lấy làm cao cả theo kiểu nào đó vì biết mình là trai. Trong mấy đoạn trên, có chỗ tôi vạch cho bạn thấy những khía cạnh bi quan, buồn chán của bạn trai.
Hình như tâm hồn họ lăn trên một tiến trình vô hạn. Cứ quan sát bạn trai lúc còn trong nôi, lúc chưa có tuổi khôn thì biết. Thường là kẻ có dáng điệu cô gái nhà lành, ăn nói nhão nhẹt và bằng giọng chim oanh.
Điều chỉnh ngay tình tâm giao ích kỷ. Khốn thay cho bạn gái nào trao thân đổi phận với họ. Lối cẩu thả và đơn sơ của bạn trai vì đó có thể khác.
Thiên hạ thấy dễ giao tiếp. Tôi quyết nếu không có những lý do cao thượng trên, và hàng rào nầy thì rất ít đàn ông coi bạn tình nào là trăm năm lắm. Cha mẹ cũng như thầy giáo đừng thấy bạn trai thụ giáo mơ mộng mà mỉa mai, chỉ trích, rầy đánh.
Nhưng nhất là bạn phải lựa những mục đích của bạn mà bạn đừng làm hỏng mục đích nào cả. Họ tìm biết, những gương tâm giao như của các thánh Phao lồ ẩn sĩ với An tôn tu rừng, như một nhà cách mệnh nọ với tác giả cuốn Người mẹ để tin tưởng với tình tâm giao. Hồi nhỏ chạy chơi bò ngao bò nghếch ngoài lộ, mặt vằn vện bạn trai có kể gì ai đi qua lại trên đường đâu.