Trong thời ấu trĩ, các hạch sinh dục của bạn trai còn mầm nụ. Có nhiều đ àn bà tốn thuốc rượu nhiều tại lỗ miệng quá dữ. Lúc nam nữ còn ấu trĩ các điều kiện nầy như ngũ tiềm tàng.
Họ coi thường những tập quán đạo đức mà họ làm rất chu đáo lúc ấu trĩ. Người thành công là người vừa có trí tuệ thông minh vừa có chí cương dũng. Ta có thể nói đ àn ông phản bội hay hối hận và nếu được giúp đỡ khôn ngoan sẽ phục thiện.
Sự mất ăn mất ngủ nhiều khi gây tai hại đến tâmtính của họ không ít, những lúc thiếu thời mà cả đến lúc họ lão thành. Sa tăn vốn là thiên thần bị Thượng Đế trừng phạt nhưng vẫn sáng suốt. Cái gì chỉ phục vụ cho hạnh phúc hiện thế mà bỏ quên vĩnh phúc sau giờ chết đều sai lạc.
Thật là minh triết và nên là câu nhựt tụng cho tuổi trẻ. Trong cuốn Psychologie des Foules, Gustave Le Bon nói con người lúc ở một mình cẩn thận tư tưởng, lời nói, hành vi, sống độc lập, nhưng khi hợp quần lại bị ảnh hưởng bởi tính chất quần chúng: tư tưởng, ăn nói hành động thay đổi kỳ lạ. Khi đã yêu rồi yêu lỡ, yêu luôn.
Họ mê văn nghệ và thích trở thành văn nghệ sĩ hơn. Tôi biết có những bạn trai ra vẻ lanh lợi, nói tía lia, làm bộ lăng xăng, lộn xộn. Họ chưa thấy rõ hình bóng gia đình đâu và hay tự nhủ: gia đình! Để lớn đã.
Yêu đương vả lại không phải là mua bán sản vật nên không bảo đảm được bằng văn kiện. Cách chung, bạn trai 16, 17 tuổi nếu ai biết bàn chuyện, biết hướng dẫn họ làm công việc bổ ích, họ tỏ ra có năng lực chú ý nghe, chú ý vâng lời lắm. Nhưng tại sao ta không tỏ ra hợp lý và khôn ngoan hơn chúng.
Tuổi hoa niên chiếm cõi lòng, bạn trai bị chìm lặng trong mộng và mộng. người ta thường thấy thoáng trên gương mặt những người nầy một nỗi buồn thắm thía vì sự bẽ bàng của thân phận. Hồi nhỏ họ thích nghe chuyện ma, chuyện của Jules Vernes, Tấm Cám.
Về già thì lòng họ teo héo lại. Lắm lúc nhà giáo dục phải bực mình vì khi thấy mình thuyết trình những vấn đề hết sức tế nhị thì họ lại ngó cách lơ mơ. Vậy đường lối bạn trai phải đi là ăn mặc hợp thời trang, vệ sinh, đơn giản, vẫn kỹ lưỡng cách trang sức mà không ra vẻ mình nô lệ sắc đẹp.
Họ đang ở khoảng giữa. Họ ăn, ngủ, chơi, lục lạo, khóc, la, cười, làm đủ thứ chuyện như là một cái máy. Hồi lúc làm hiệu trưởng một trung học đường nọ tôi bắt được nhiều bức thư nữ sinh gởi cho bạn trai, thứ bạn trai có bao nhiêu là tình nhân.
Aùi tình ấy được bổ túc bởi một ái tình khác cótính chất hiền dịu là ái tình của người nữ. Họ học hành thông thái. Sự cởi mở được kiểm soát khôn ngoan giúp thanh niên không chủ quan phán đoán người khác phái cách phiếm diện, khỏi những ảo tưởng nhờ quan sát ngay mặt cách thực tế.